Kitoblar

Umumiy psixologiya

Mazkur o‘quv qo‘llanmada psixologiya fanining muammolari, tuzilishi, tamoyillari, psixik rivojlanishi qonuniyatlari, psixik jarayon va individual xususiyatlar, ularning asab tizimi, har bir psixik hayot sohasining o‘ziga xos xususiyatlari haqida ma’lumot berilgan. O‘quv qo‘llanma kasb-hunar va pedagogika kolleji, akademik litsey talabalariga mo‘ljallangan.

MENEJMENT PSIXOLOGIYASI

Qo‘llanma zamonaviy mutaxassislar, boshqaruvchilar, o'qituvchilar, talabalar va barcha psixologiya bilan qiziquvchilar uchun moljallangan bo‘lib, unda bozor munosabatlari sharoitida zamonaviy mutaxassislaming ma’naviy qiyofasi, ular shaxsiga qo‘yiladigan talablar, o‘z vaqtlarini tashkil qilish, ijtimoiy maqomiga mos kiyim tanlash, shuningdek, boshqarish ilmi qonunlari, boshqarish san’ati va falsafasi masalalari yoritilgan. Qo‘llanmani tuzishda jahon psixologiya fanida yaratilgan boshqarish, odamlarga ta’sir ko'rsatish nazariyalaridan foydalanilgan.

BOSHQARUV NAZARIYASI

D arslikda boshqaruv naza riyasinin g m etodologik va naza riy asoslari, b o sh q a ru v ilm ini riv ojla ntirish, b o sh q a rish naza riy a si q o n u nla ri va ta - m oyillari, davlat va hududiy boshqarish, tashkiliy tuzilish va m eneje r faoliyatini boshqarish, boshqarish vazifalari, usullari va texnologiyasi, boshqarish qa ro rla ri, m otivatsiya, nazo rat va b o sh q a boshqarishga oid m asalala r yo ritilgan. D a rslik nam u naviy o ‘quv dastu ri asosida taxyo rlangan b o ‘lib, u n d a n oliy o ‘quv y u rtla ri tala b ala ri, ta d q

Boshqaruv psixologiyasi

“Boshqaruv psixologiyasi” - psixologiya fanining shunday tarmog'iki, u boshqaruv faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan muammolami, shaxs va shaxslar guruhi tomonidan boshqa guruhlar faoliyalini samarali tashkil etish va birgalikdagi faoliyatni amalga oshirishning psixologik mexanizmlarini o'rganadi. Oxirgi yillarda inson omiliga e’tiboming ortib borishi munosabati bilan boshqarish psixologiyasi masalalariga ham qiziqish kuchaydi. Shu asosda ijtimoiy psixologiyaning maxsus bo‘limi - boshqaruv psixologiyasi paydo boidi. Ushbu darslik 5A610501 - Sport faoliyati (faoliyat turlari bo'yicha) va 5A610502 - Jismoniy tarbiya va sport menejmenti mutaxassisliklari talabalari uchun mo'ljallangan bo‘lib, undan psixologiya sohasiga qiziqqan talabalar, doktorantlar, sport ta’limi muassasasi rahbarlari ham foydalanishlari mumkin.

АМАЛИЙ ПСИХОЛОГИЯ

Ўцувчига тақдим этилаётган ушбу ўқув қўлланма гсихологлар, психология факультети талабалари, аспирантлар қамда амалий пси- хологияни мустақил ўрганувчилар учун мўлжалланган. Рисола шу- нингдек, психологиядан маъруза ўқиш, амалий машғулатлар ўтиш жараёиида мураккаб психологик вазиятларда ўқитувчи қандай ама- лий иш тутиш зарурлиги тўғрисида мукаммал, такомиллашган тавсн- ялар ва маслаҳатлар беришни ўз олдига мацсад қилиб қўяди. Булар| а қозирги замон янги инновацион технологиялар, таълим-тарбиянинг самарадорлиги, таълим жараёнини демократлаштириш, таълимда ўқувчнларнинг билиш фаолияти, муаммоли, таълим, интерфаол ме- тодпар ёрдамида ўқитиш, таълим жараёнига тизимли ёндашиш маса- лалари киради. Таълим жараёни ўқитувчилар ва ўқувчилар олднга мураккаб талаблар қўймоқда. Ўқувчиларнин) вазифаси ўқиш, ўрга- нишдан иборат бўлса, ўқитувчиларнинг вазифаси ўқувчиларни ақл- идрок билан мустақил фикрлашга ўргатишдир. Ўнлаймизки, қўлин- гиздаги мазкур ўқув қўлланма ана шу жиқатларига кўра қнммаглидир

MULOQOT PSIXOLOGIYASI

Ushbu o ‘quv qo'llanma Davlat ta’lim standartlari (DTS) talablari asosida pedagogika-psixologiya bo‘limi talabalari uchun, shuningdek, kasb-hunar kollejlarining o ‘quvchilari, pedagog, psixologlar, ota-onalar uchun moijallangan. Unda muloqot shakllari, vositalari, turli yoshdagi bolalarning boshqa kishilar bilan qanday muloqotda bo'iishiari iozimiigi bo'yicha amaliy maslahatlar bayon etilib, pedagogik muloqotni to‘g‘ri amalga oshirish usullari, ijtimoiy-psixologik trening orqali muloqot sifatlarini shakllantirish omillari haqida fikr yuritilgan.

ижтимоий психология

Дарслик шахе ва жамият муносабатларини тизимли тарзда урганувчи психологиянинг мухим тармокларидан бири булган ижти­ моий психология фанига багишланган. Унда ижтимоий психологиянинг фундаментал муаммолари булмиш мулокот, гурухлар ижтимоий психо­ логияси, шахснинг ижтимоий-психологик сифатлари, унинг жамиятда ижтимоийлашуви, жумладан, иктисодий ижтимоийлашуви жараёнлари, бошкарув психологияси асослари ва унинг татбикий жабхалари баён этилган. Ижтимоий психологиянинг предметига оид турли карашлар, ривожланиш тарихига оид материаллар хамда ижтимоий-психологик жараёнларни урганиш усуллари хам китобда уз урнини топган. Ил к маротаба ахборот-психологик хавфеизлик масалалари ижтимоий психо­ логиянинг предмети сифатида баён этилиб, турли коммуникатив хуруж- лар шароитида шахснинг узини узи химоя килиш шартлари илмий жихатдан асосланган. Зеро, олий укУв юртларида тахеил олаётган бакалавр-талабалар хамда магистрларнинг ижтимоий хулк турли куринишлари борасида аник билимларга эга булиши, юртимизда психологик хизматни ташкил этишга оид куникма ва малакаларга эга булиши ута долзарбдир.

ОИЛА психологияси

Сарлавха олдида: Узбекистон Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги, Низомий номидаги Тошкент Давлат педагогика университета; Васила Каримова Оила психологияси замонга хос тарзда янги билимлар билан жадал ривожланиб бораётган, жамият тараккиёти ва маънавий баркарорлик учун керак булган илмий фаннинг амалий сохасидир. Педагогика таълим йуналиши буйича бакалавларга фаолиятида оилавий хаёт ва ундаги мураккаб узаро муносабатларнинг конуниятлари, механизмлари ва оилага психологик хизмат курсатишга оид билимлар бериш, бугунги куннинг долзарб вазифаларидан биридир. Зеро, оила психологиясининг фан тармоги сифатида булгуси педагоглар томонидан узлаштирилиши уларнинг профессионал махоратларини Устириш, мустакил оилавий хаётга тайёр булишлари ва фукдролик жамиятининг ёшларини оилани мукаддас билишга ургатиш оркали уларни маънавий кадриятларга хурмат рухида тарбиялашга ёрдам беради

ЁШ ДАВРЛАРИ ВА ПЕДАГОГИК ПСИХОЛОГИЯ

Дарсликда ѐш ва педагогик психологиянинг предмети, методлари, бўлимлари, таълим, тарбия ва ўқитувчи психологияси ҳақида сўз юритилади.Унда чақалоқлик давридан ўспиринлик давригача боланинг психологик ривожланиш хусусиятлари акс эттрилган.Таълим психологиясига бағишланган бобда ўқув фаолиятининг психологик моҳияти, билимларни ўзлаштиришнинг психологик компонентлари, таълимнинг ноанъанавий усуллари, мустақил тафаккурни ривожлантириш, таълим жараѐнини бошқариш ҳақида баѐн этилади.Тарбия психологияси бобида тарбиянинг самарадорлигини оширувчи психологик механизмлар, ўқитувчи психологияси бобида, педагогик қобилиятлар, ўқитувчи шахсига қўйиладиган талаблар ҳақида фикр юритилади.Ўқув қўлланманинг ―Андрогогика‖ боби катталар таълимининг психологик жиҳатлари, принциплари ва таълимни ташкил этиш масалаларини ѐритишга бағишланган. Дарслик олий педагогик ўқув юртлари талабалари, магистрлар, ўқитувчилар, мустақил изланувчи-тадқиқотчилар учун мўлжалланган.

KASBIY PSIXOLOGIYA

Kasbiy psixologiya insonda kasbga doir bilim, k o‘nikma, malakalarni hamda ulardagi mavjud tushuncha va tasavvurlarini boyitishga xizm at qiladi. Ushbu o ‘quv qoilanm ada kasbiy psixologiyaning predmeti, maqsad, vazifalari, sharq allomalari, psixologlarning kasb tanlash, kasbga yo'naltirish, kasbga moslashish borasidagi flkrlari, kasb psixologiyasining tadqiqot metodlari, kasb tushunchasi va professiografiya, kasbiy motiv va motivatsiya, shaxsning kasbiy kamoloti va boshqa ilm iy nazariy m a’lumotlar jo y olgan. Mazkur o ‘quv qo4llanmada talabalaming kasbiy psixologiya sohasida mustaqil bajaradigan ishlari va uning turlari, mazmuni, talabalarning о ‘г-о'гЫ tarbiyalashi va bilim olishida mustaqil ishlashning roli ochib beriladi. 0 ‘quv qoMlanmadan oliy o ‘quv yurtlari kasbiy ta’lim y o ‘aalishi bo^yicha ta’lim olayotgan talabalar va sohaga qiziqqan keng kitobxonlar jamoalari foydalanishlari mumkin

PSIXOLOGIYA

M azkur darslik umumiy psixologiya faniga bag'ishlangan bolib, psixologiyaga kirish, shaxs va uning individual-tipologik xususiyatlari to ‘g ‘risidagi materiallarni qamrab olgan. Kitobda shaxs ehtiyojlari, qiziqishi, hissiyoti, xarakteri, irodasi, temperamenti, bilish jarayonlariga oid masalalar qiziqarli aks ettirilgan. Darslik kasb-hunar koilejlarining psixologiya fakulteti o ‘quvchilari u ch u n m oljallangan bo‘lib, undan b

Бошқарув психологияси

Ўқув қўлланма ДИТД-3 – Ёш авлодни тарихий, миллий ва умуминсо- ний қадриятлар асосида муносиб тарбиялаш, таълим-тарбия тизимини ривож- лантириш, узлуксиз таълим тизимида юқори малакали, шунингдек бошқарув кадрларини тайѐрлаш муаммоларини тадқиқ этиш дастури асосида бажарила- ѐтган А-3-175 рақамли “Ўзбекистонда маъмурий бошқарув органлари раҳбарларининг лавозимга лойиқлигини баҳолаш ва тавсия этиш технология- сини такомиллаштиришнинг ижтимоий-психологик асослари” мавзусидаги лойиҳа календар режасига мувофиқ тайѐрланди. Олий ўқув юртлари магистра- тура босқичи талабалари диққатига ҳавола этиладиган ушбу ўқув қўлланма “Бошқарув психологияси” деб номланиб, унда бошқарув илмининг назарий- тарихий асослари, психологияда бошқарув муаммоси, маъмурий бошқарув органлари раҳбарлигига даъвогар имижини ўзгартириш (коррекциялаш) ва талабларга мослаштириш концепцияси, маъмурий бошқарув органи раҳбарлигига даъвогарнинг карьерасини режалаштириш шартлари ҳамда про- фессионализмнинг шаклланишига хизмат қилувчи бошқарувчилар компетен- цияси каби масалалар илмий тадқиқотлар объекти ва предмети сифатида ўрганилган. Шунингдек, ўқув қўлланмадан кенг китобхонлар, хусусан, психо- лог, иқтисодчи, менежер ҳамда ходимлар хизмати мутахассислари ҳам фойда- ланишса мақсадга мувофиқ ҳисобланади.

PSIXOLOGIYA VA SPORT PSIXOLOGIYASI

Mazkur o‘quv qo‘llanma jahon psixologiya fanining ilg‘or yutuqlari va o‘zbek milliy psixologiyasining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda yozilgan. Psixologik hodisalar mahalliy misollar asosida, qiziqarli hamda ravon ilmiy usulda bayon etilgan. O‘quv qo‘llanma ikki qismdan iborat. Birinchi qism umumiy psixologiya masalalarini o‘z ichiga oladi. Unda psixologiya fanining predmeti, vazifalari, ahamiyati, ilmiy tadqiqot uslublari, tarmoqlari, psixikaning fiziologik asoslari, shaxs psixologiyasi muammolari, diqqat, sezgilar, idrok, xotira, tafakkur va nutq, xayol, hissiyot, iroda, xarakter, temperament, qobiliyat kabilarning tabiati tahlil etib berilgan. Ikkinchi qism «Sport psixologiyasi» fanining predmeti, maqsadi, vazifalari, sportchining irodaviy sifatlarini rivojlantirish, harakat malakalarini o‘stirish, sport jamoalaridagi o‘zaro munosabatlarni psixologik tahlil qilish, sportchilarning individual psixologik xususiyatlarini o‘rganish, sport musobaqalarini tahlil qilish, sportchilarni musobaqaga psixologik tayyorlash kabi masalalarni qamrab olgan.

МИЛЛИОНЕР СИНГАРИ ФИКРЛАШНИ УРГАНИНГ

...Ҳақиқий канадалик миллионер муваффақиятга эри- шиш такойиллари ҳақида сўзлаб, одам ўзини ютуққа ва бахтга қандай дастурлаш кераклиги, буни уз онг ости та- сарруфига қай тарзда сингдириши гўғрисида ranиради...

OILA PSIXOLOGIYASI

ART TERAPIYA

Mazkur o‘quv qo‘llanma «Art terapiya» fani bo‘yicha tayyorlangan. 0 ‘quv qo‘llanmada art terapiya, uning qo‘llanilishi, foydalaniladigan metodlar, muzey va galereyalarda art terapiyadan foydalanish uslublar haqida batafsil to‘xtalib otilgan. Bundan tashqari ertakterapiya turlari, rangtasvir va amaliy san’at turlari yordamida amalga oshiriluvchi art terapiya metodlari, raqs terapiyadan muzey pedagogikasi va andragogikasida foydalana olish, fototerapiya dasturlarini shakllantira olish, neyrografika mashg‘ulotlarini amalga oshirish kabi mavzular qamrab olingan. O'quv qo‘llanma 5112500 - Muzey pedagogikasi bakalavriat mutaxassisligida «Art terapiya» fanim o‘qitishm ko‘zda tutadi

Kreativ fikirlash

UMUMIY PSIXODIAGNOSTIKA

Ushbu o'quv qo'llanma psixologiyaning asosiy sohalaridan biri, amaliy va nazariy fan bo'lmish “Umumiy psixodiagnostika”ga bag‘ishlangan bo‘lib, psixologiya ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha tahsil olayotgan talabalar uchun mo ‘ lj allangan. O'quv qo'llanmada umumiy psixodiagnOstika fanining predmeti, maqsad va vazifalari, uning yuzaga kelish manbalari, rivojlanisb tarixi, psixodiagnostikaning asosiy metodlari va ularga qo‘yiladigan psixometrik talablar kabi masalalar yoritilgan. Shuningdek, qoMlanmada psixodiagnostikaning amaliy jihatlariga bag'ishlangan masalalarga ham keng o‘rin berilgan.

PSIXODIAGNOSTIKA VA EXPERIMENTAL PSIXOLOGIYA

Darslikda psixodiagnostika va eksperimental psixologiya fanining predmeti, rivojlanish tarixi, bilish faoliyati, shaxs psixodiagnostikasi, intellekt va shaxslararo munosabatlarga doir nazariy bilimlar hamda psixodiagnostik metodikalar, maktabgacha va kichik maktab yoshidagi bolalar hamda kattalarni psixologik tekshirish metodikalari bayon etilgan. Shu bilan birga eksperimentlarni o‘tkazish shart-sharoitlari va bosqichlari, eksperimentlami loyihalashtirish, noa’nanaviy tadqiqotlarni loyihalash, eksperiment natijalari tahlili keltirilgan. Psixologlar, o‘qituvchilar hamda pedagogika va psixologiya ta'lim yo‘nalishi (5110900) talabalariga moijallangan.

SOTSIAL PSIXOLOGIYA